بازار بورس ایران همیشه دچار تغییر قوانین بوده و همچنان هست البته قوانینی که خیلی سریع و بدون پشتوانه فکری وضع شده اند که تنها دلیل وضع این قوانین بهبود شرایط و بالا بردن کارایی عنوان شده که با توجه به اتفاقات اواخر سال 1399 و اوایل 1400 شاهد هستیم که بازار ایران کاملا از هم پاشیده و غیر اصولی هست که در این تاریخ ها حتی باعث شده اند که شکل ظاهری نمودار ها از حالت استاندارد خارج شود و حتی بازار قدرت نقدشوندگی خود را از دست بدهد و نتیجه نا مطلوب بی اعتمادی سرمایه گذاران را کسب کند در ادامه این مقاله میخواهیم معایب و مزایا بازار دو طرفه ایران را بررسی کنیم .

در مرداد 98 هیأت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار فروش تعهدی در بازار بورس و فرا بورس را ابلاغ کرد که شامل 10 سهم از هر دو  بازار هست که تا 20 سهم قابل ارتقا است .

فروش تعهدی (استقراضی ):ابرازی هست که می توان با استفاده از این ابزار از کاهش قیمت سهام سود کسب کرد که در بورس های جهانی استفاده میکنند که فردی پیش بینی میکند قیمت سهام کاهشی خواهد بود که فرد سهام را از مالک قرض میکند و بعد از طی شدن زمان خاصی همان تعداد سهام قرض شده را به مالک پس می دهد که فرد متقاضی از ما به التفاوت سهام که در قیمت بالا قرض کرده و در قیمت پایین سهام را پس می دهد سود کسب میکند

نحوه محاسبه سود به این گونه هست : قیمت خرید منهای قیمت فروش ضربدر تعداد سهام که سود شناسایی میشود

مثال : قیمت یک سهام خودرویی 1000 تومان هست که فردی از یک مالک 10000 سهام در قیمت 1000 تومان قرض میکند و با کاهشی احتمالی به 800 تومان همان تعداد سهام را پس میدهد که مابه التفاوت 200 تومان ضربدر 10000 سهام میشود دو میلیون سود که فرد قرض کننده این سود را شناسایی میکند

نحوه خرید سهم استقراضی :ابتدا فرد متقاضی یک مبلغی نزد کارگزار به صورن وجه تضمین قرار می دهد سپس درخواست جهت فروش استقراضی را به کارگزاری ها میدهد پس از آن صاحبان سهام می توانند تعداد مشخصی از سهام خود را به متقاضیان قرض دهند. برای این‌کار، کارگزاران پس از شناسایی فرد متقاضی، سهام مالک را به متقاضی قرض می‌دهند.(کارگزاری باید مجوز این کار را داشته باشد )بعد متقاضی سهام قرض شده را میفروشد ولی مبلغ حاصل از فروش نزد کارگزار به امانت می ماند در مدت زمانی که سهام فروش رفته کارگزاری با ان پول سرمایه گذاری میکند و سود حاصل را بعد کسر کارمزد به مالک پرداخت میکند (در این حالت پول از بازار خارج نمیشود ) در این مدت اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند متقاضی سهام را به مالک پس میدهد و سود را شناسایی میکند اما اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند همان تعداد سهام را در قیمت بالا خرید میکند و به مالک پس میدهد که فرد متقاضی ضرر میکند .

فروش تعهدی : با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران یک کشور اسلامی هست و پرداخت سود حرام میباشد مالک سهام یک وکالت به متقاضی می دهد که متقاضی با نام مالک اقدام به خرید و فروش سهام میکند که به این روش فروش تعهدی می گویند .

مزایای فروش تعهدی:کسب سود از بازار منفی – بازار گردانی و کاهش ریسک برای متقاضی و کسب سود بدون فروش سهام توسط مالک و افزایش نقدشوندگی و جلوگیری از تشکیل حباب برای بازار

معایب فروش تعهدی:امکان دستکاری در قیمت -احتمال کاهش بیشتر از پیش بینی-بالا بودن وجه تضمبن و ضرر احتمالی برای متقاضی از افزایش قیمت احتمالی است

تاثیر بازار دوطرفه بر بازار بورس ایران : باعث میشود قدرت نقدشوندگی بالا رود و مانع از خروج پول میشود در حالی که در بازار یک طرفه چون بعد از بررسی ارزش ذاتی سهام هدف از سرمایه گذاری خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا هست وسرمایه گذاران  بعد از فروش سهام سرمایه خود را خارج میکنند و منتظر کاهش قیمت ها می مانند تا دوباره قیمت ها جذاب شوند ولی در بازار دو طرفه چون از کاهش قیمت میتوان سود شناسایی کرد خروج پول اتفاق نمی افتد و از همه مهمتر با افزایش قیمتها سهام داران هیجانی عمل نمیکنند و باعث تشکیل حباب نمیشوند. اما نکته اساسی این مزیت این است که نظارت ها توسط سازمان افزایش یابد تا با دستکاری قیمت منجر به کاهش بیشتر و به عمد قیمت ها نباشیم

گردآوری : احسان علی جعفری

منبع : سایت سازمان بورس

در قسمت پایین نظرات اعضای کانال تلگرامی را مشاهده میکنید ( درست و غلط بودن نظرات زیر را تایید نمیکنیم )

نظر کاربر :بنظرم بازار ایران توانایی دو طرفه شدن نداره بدلیل
ریزش ها و صعود های یکدست و سریع تر که بدلیل عمق کم بازار ما در میان مدت رخ میده  که البته ممکنه طی سالیان متعادل تر بشه و البته بعد چند وقت هیجان ها کمتر از قبل هم خواهد شد و سهم ها در قیمت واقعی معامله می‌شوند
و از طرفی تقاضا ی محدود و نقدینگی محدود (عمق کم) بلعکس بازار جهانی برای ما وجود داره که شاید نتونه موقتا جلوی ریزش ها وحتی صعود ها رو بگیره(که برای افرادی که بازار رو ندیدند سخته و شاید هزینه امنیتی برای کشور داشته باشه)
عامل بعدی نبود آموزش کافی برای مردم هست که باز باعث کم شدن عرضه و تقاضا و رفتار گله ای میشه

نظر کاربر :در مورد بازار دو طرفه در ایران : به نظر من باید یک ارز دیجیتالی برای ایران ساخته بشه به هر نامی فقط مال ایران باشه و چند ارز پایه مثل دلار،یورو،ارز کشور چین(چون 90درصد معاملات تجاری ما با چینه) و طلا.
بعد سهام شرکتهای بورسی هم یه بخشی یا ارز بورسی بنام هر سهم راه اندازی کنند مثلا ارز فولاد(ارز دیجیتالی سهم فولاد – حالا یه اسمی براش بزارند) ب
عد این ارزهای سهام ها رو با ارزهای پایه بدون دامنه نوسان معامله بشه مثلا ارز فولاد با طلا-ارز فولاد با نفت- ارز فولاد با دلار-ارز فولاد
با ارز دیجیتال ایرانی و….. مثل بازار فارکس.در ضمن هیچ چیز غیر ممکنی هم وجود نداره در این دنیا همچی میشه چراکه نه

نظر کاربر:

سلام استاد به گوش مدیران سازمان بورس وکارگزاریها لطفا برسونید که وقتی تایم معاملات شیفت صبح تموم میشه
،سفارشات خرید نکرده رو خود سیستم پاک کنه وپول به حساب قدرت خریدار برگرده که بتونه تو شیفت بعداز ظهر خرید بزنه از ساعت ۱۲تا الان هرچی تلاش میکنم سفارشات ناموفق رو پاک کنم که از منفی فولاد فملی خرید کنم میزنه وضعیت گروه اجازه این فعالیت رو نمیدهد فردا صبح پول رو میخوام چکار اگر این سهم منفی نباشه

سلام در مورد دوطرفه شدن بازار ایران مثل فارکس چیزی که به ذهن من میرسه در ابتدا باید مثلا تا یکسال دامنه نوسان باز گذاشته بشه ولی حجم مبنا به حداقل نصف تعداد سهام شرکت افزایش پیدا کنه که در اون صورت دیگه فرهنگ صف نشینی ،(صف خرید وصف فروش )کاملا از
بین میره خریداران یا فروشندگان با رنج بالاتری سود ویا ضرر میتونن از معامله خارج بشن ونقد شوندگی بازار حفظ میشه ،
اما برای هدلر ها برای اینکه از خرید وفروش های هیجانی دیگران خیلی ضرر یا سود نکنن همون قیمت پایانی با توجه به حجم خیلی بالا کمکشون میکنه ،
البته برای حجم مبنا باید کارشناسی بشه که چه نسبتی از سهام کل کشور باشه ،در کل خوبه اما باید تو شرایط نرمال بورس اتفاق بیفته نه تو این حالت جنگزده بورس

نظر کاربر:

بنظرم اصلی ترین مشکل ما نقدینگی و عدم اتصال ما به نقدینگی جهانی و نا محدوده که عرضه و تقاضا ها رو متعادل نمیکنه و این بنظرم جلوی دامنه نوسان و بازار دو طرفه رو میگیره

با این حال اینها نظر شخصی و غیر کارشناسی هست فک کنم طی سالیان اگر دامنه نوسان نباشه، نقدینگی کافی وجود داشته باشه و بازار دوطرفه بشه میشه انتظار تعادل بهتر و حتی بازار بهتری داشته باشیم

دو طرفه شدن بورس ایران یعنی فروش تعهدی هم اضافه شود

مزایا؛
۱. یکی از مهمترین مزایای فروش تعهدی افزایش تحلیل در بورس خواهد بود.
در واقع دوطرفه شدن بازار موجب ایجاد فضای تحلیل در بورس شده و معامله‌گران حرفه‌ای بازار این امکان را می‌دهد تا از نتایج ارزیابی‌های خود در روندهای صعودی و نزولی بورس استفاده کنند و جایگاه تحلیل در بازار سهام بالا می رود.

۲. مانع از افزایش حباب قیمت در سهام می‌شود.
این موضوع می‌تواند موجب کنترل هیجان کاذب در بورس شده و در نتیجه عرضه و تقاضا را در بورس متعادل و به رونق پایدار بورس کمک کند.

۳. منجر به افزایش نقدشوندگی و در نهایت کارایی بازار سهام شده .

اما عیب:
به نظر عدم وجود نقدینگی میتواند دو اشکال رو بوجود بیاورد

۱. در ابتدای کار به دلیل پایین بودن نقدینگی برای مدتی باعث نزول شدید در بازار خواهد شد
۲.در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس اگر محدودیتی ایجاد نشود می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود.